Terug naar blog
Leestijd: 5 min

Hoe ik als kinesist mijn eigen rugpijn aanpakte: Praktische tips uit eigen ervaring

Hoe ik als kinesist mijn eigen rugpijn aanpakte: Praktische tips uit eigen ervaring

Hallo allemaal, mijn naam is Elias Vandendriessche. Inmiddels werk ik al zes jaar bij Tim Willems Kinesitherapie, waar we dagelijks mensen helpen met hun fysieke klachten. Toch heb ik, ironisch genoeg, zelf jarenlang geworsteld met terugkerende rugpijn. Het was een probleem dat niet alleen mijn dagelijks leven beïnvloedde, maar ook mijn werk als kinesist bemoeilijkte. Vandaag kan ik echter met trots zeggen dat mijn pijn volledig verdwenen is.

Ik vond het waardevol om mijn verhaal met jullie te delen, niet alleen om mijn persoonlijke ervaring te schetsen, maar ook om een licht te werpen op hoe we professioneel met dit soort klachten omgaan. Hopelijk kan mijn ervaring jou helpen, of je nu zelf met rugpijn kampt of iemand kent die dat doet.

Mijn Verhaal over Rugpijn: Van Chronische Last naar Volledige Opluchting

Toen ik in 2013 begon met de opleiding kinesitherapie, richtte ik me vooral op studeren. Hierdoor verviel ik in een patroon waarbij sporten een uitzondering werd en ik weinig beweging had. Nochtans had ik daarvoor 13 jaar op een behoorlijk niveau gebasketbald met een minimaal aantal blessures (behalve de gebruikelijke enkelverzwikkingen, etc.). In 2015 herinner ik me dat ik voor de televisie zat in halve kleermakerszit toen ik een zeurende pijn voelde in mijn linker bil.

Dit bleef enkele weken aanhouden en werd niet beter. Toen ik nog onwetend was, ging ik naar de revalidatiearts, die sprak van een mogelijke hernia. Vervolgens volgde ik enkele sessies kinesitherapie met de focus op manuele therapie. Dit verbeterde echter niet, en ik werd doorverwezen voor een MRI-scan. Deze bevestigde wat de arts al vermoedde: een hernia op L5-S1 met lichte druk op de uittredende zenuwwortel. Op dat moment verklaarde dit voor mij perfect mijn klachten. Wat daarop volgde, waren ettelijke maanden waarin het voor mij moeilijk was om lang recht te staan, lange afstanden te wandelen, lang neer te zitten, etc. Ik voelde constant een zeurende pijn in de bil. Destijds zat ik nog volop in mijn studies en zocht ik zelf naar een manier om weer fysiek actief te worden. Ik besloot (onervaren) met fitness te beginnen. In tegenstelling tot wat veel mensen denken, werd er in mijn opleiding kinesitherapie nauwelijks nadruk gelegd op fitness/krachttraining. Hoe dit tegenwoordig is, weet ik persoonlijk niet. Hoe dan ook, ik begon te trainen, en in de daaropvolgende maanden werd de klacht minder nadrukkelijk. Na een periode van ongeveer twee jaar was ik verlost van mijn klachten.

Fast forward naar 2022-2023:

In deze periode had ik sporadisch last van mijn onderrug. Vooral ’s morgens en bij specifieke taken zoals lang autorijden, lang rechtstaan en lang zitten. Het was een stijfheid die zich in intensere momenten kon uiten in een doordringende band in de onderrug. Ondertussen trainde ik verder, met veel meer opgedane kennis in de jaren dat ik werkte in de fitness. Ik paste oefeningen aan, bouwde op, en werkte rond de klacht. Er waren periodes (lees: weken) van vrijwel geen last, en dan weer periodes met meer last. Tot dat ik in september 2023 weer begon met basketbal op een lager niveau. Tijdens de eerste wedstrijd landde ik wat onverwacht en onvoorbereid na een sprong (wat wel vaker gebeurt) en voelde ik een steek in mijn onderrug. De typische vorm van lage rugpijn die veel mensen herkennen (“lumbago”). De eerste dagen waren moeilijk en de rugpijn nam geleidelijk af. Daarna kwam er een intense bil- en beenpijn op, zoals ik die herkende van in 2015, maar dan erger. Bovendien voelde ik tintelingen, een slapend gevoel in mijn been, en een zwak gevoel, meestal door de pijn. Deze keer was het veel meer voelbaar, en de nachten waren in het begin ook moeilijk. Meer dan 500 meter wandelen lukte niet meer, ik moest constant van houding wisselen, de beenoefeningen in de fitness gingen moeizamer en basketbal was uitgesloten. Dit had ook invloed op mijn werk ,waarbij ik mensen moest begeleiden en behandelen.

De MRI wees op dezelfde situatie als in 2015, precies dezelfde plaats. De huisarts stelde een infiltratie voor in de pijnkliniek. Echter, door te blijven trainen (en soms veel pijn te verdragen), ging deze klacht na vier maanden grotendeels vanzelf over en besloot ik niet voor een infiltratie te gaan. Op dit moment is mijn rugpijn volledig weg en voel ik niets meer van de klachten in mijn been.

Hoe heb ik deze periode nu aangepakt?

Ondertussen zijn we al enkele jaren afgestudeerd en zijn de praktijk en wijzelf al veel gegroeid. Ook het onderzoek rondom deze problematieken heeft niet stilgestaan. Misschien moeten we toch even uitleggen over wat voor soort pijn dit gaat en wat de huidige wetenschap zegt over deze problematiek. In deze blog hebben we het over hernia’s in de lage rug(lumbaal).

In de categorie rugpijn zijn er in theorie verschillende subcategorieën te onderscheiden, maar we focussen ons in dit geval op radiculaire pijn (ischias/ ‘t sijatiek in de volksmond). Dit wijst niet zozeer op rugpijn, maar eerder op de pijn uitgelokt door irritatie van de uittredende zenuwwortel, waar de zenuw ontspringt in de wervelkolom en naar buiten treedt tussen twee wervels door. De klacht uit zich vooral in het onderste lidmaat. Dit kan komen door een probleem met de tussenwervelschijf (discus), de schokdemper tussen twee wervels (zie afbeelding). Daarbij kan een deel van de vloeistof uit de kern lekken en irritatie veroorzaken op de nabijgelegen zenuw. Het is complex en er kunnen mogelijk ontstekingsprocessen aanwezig zijn. Een belangrijke kanttekening is dat een discushernia de meest voorkomende oorzaak is voor radiculaire pijn, maar dat radiculaire pijn geen gebruikelijke oorzaak is voor rugpijn. Als er sprake is van radiculaire pijn, is dit in 60-80% van de gevallen gelinkt aan een discushernia. Het voorkomen van symptomatische (met klachten) discushernia is 1-3% bij mensen tussen de 30 en 50 jaar, met meer gevallen bij mannen dan vrouwen. We weten uit onderzoek dat discusproblemen ook voorkomen in asymptomatische populaties.

een wervel met lichte bulging

Bijvoorbeeld: het voorkomen van het uitstulpen van de tussenwervelschijf zonder klachten neemt toe van 29% bij 20-jarigen naar 43% bij mensen van 80 jaar oud. Bij meer dan 50% van de asymptomatische individuen van 30-39 jaar oud is er sprake van slijtage van de tussenwervelschijf en de gewrichten tussen de wervels. Dit suggereert dat dit deel uitmaakt van normale leeftijdsgebonden veranderingen. We zouden ze ook de ‘rimpels aan de binnenkant’ kunnen noemen. Rimpels zijn niet fijn, maar ze geven geen klachten.

De robuustheid van de rug wordt vaak onderschat en al te vaak wordt de rug aanzien als een zwakke structuur in je lichaam. Dit wordt dan vaak toegewezen aan zwakke buik – en rugspieren, eventuele slijtage, familiale factoren (“het zit in de familie”) etc. Je mag er van uit gaan dat de botten, ligamenten en spieren die rug vormen heel solide en sterk zijn. Belangrijker nog: de rug is gemaakt om te bewegen en is adaptief! Daar kan je dus zelf zeker aan werken, eventueel met begeleiding van de kinesitherapeut.

Dit zijn veel cijfers en wat moeilijk om te doorgronden, maar het wijst erop dat dit soort klachten vanuit een breder perspectief moeten worden bekeken, aangezien mensen ook discushernia’s hebben zonder klachten ende oorzaken elders gezocht moeten worden. Hiermee bedoelen we dat er naast het puur ‘anatomische’ ook gekeken moet worden naar bijvoorbeeld levensstijl.

Overgewicht en obesitas zijn gelinkt aan deze ‘ischias’ omdat overtollig vetweefsel gelinkt wordt aan laaggradige ontsteking (op de achtergrond) en dit ook invloed kan hebben op het ontstekingsproces nabij de zenuw. Ook lage fysieke fitheid en sedentair gedrag worden meer gelinkt aan rugpijn en ook aan radiculaire pijn. Een andere mogelijke link is genetische achtergrond en een portie ongeluk. Persoonlijk merkte ik ook op dat oververmoeidheid een belangrijke factor was in mijn pijn. Slaap is volgens mij cruciaal in het proces van genezing.

Een misvatting is ook dat tillen slecht is voor de rug en dat dit de grootste kans op hernia’s creëert. Dit is de laatste jaren in een groot deel van de studies ontkracht.

Met andere woorden: de oorzaak is in veel gevallen onduidelijk of een samenloop van factoren, maar met een sedentaire levensstijl help je jezelf (alweer) in de problemen. Dit geldt ook voor het verloop en de behandeling van deze klachten. Ze kunnen zeer invaliderend zijn, maar het belangrijkste dat je in je achterhoofd moet houden is: geduld. In een groot deel van de gevallen geneest het lokale letsel vanzelf. De grootste kans op genezing komt zelfs voor bij de grootste discushernia’s! De weg naar genezing kan lang en onaangenaam zijn, maar er is zeker een uitweg en een operatie is zelden nodig. Dit wordt alleen overwogen wanneer er een duidelijk krachtsverlies wordt vastgesteld. Dit komt gelukkig niet veel voor (3-5% van de discushernia’s).

Wat is dan aan te raden bij deze problematiek?

  1. Geen paniek: een zenuw is een gevoelige structuur en geeft vaak meer pijn af dan er feitelijk schade is.
  2. Blijf bewegen waar mogelijk. Pas je activiteiten aan rondom de klacht. Je hoeft niet per se te focussen op buik- en rugspieren. Focus vooral op activiteiten die voor jou haalbaar zijn en op algemene fysieke fitheid/algemene kracht.
  3. Wees geduldig en vertrouw erop dat je lichaam zichzelf kan genezen.
  4. Verzorg jezelf en je lichaam. Neem tijd om te rusten, probeer voldoende uren slaap te krijgen, eet gezond en drink voldoende water.
  5. Laat je niet verleiden door enkel maar manuele behandelingen. Manuele behandelingen kunnen zeker hun plaats hebben indien ze gericht zijn op pijnvermindering en bijvoorbeeld niet gebaseerd zijn op het zogenaamd corrigeren van de wervels. Dit is anatomisch toch niet mogelijk.
  6. durf twijfelen aan pijnkliniek: Infiltraties zijn mogelijk bij onhoudbare pijnen. Toch raden wij aan om in te zetten op geduld, omdat de effectiviteit van infiltraties individueel sterk varieert. Ze zijn het meest effectief op de korte termijn (2 weken tot 3 maanden), daarna minder. Ze zijn enkel symptoom verlichtend en er kunnen ook bijwerkingen en risico's zijn.
  7. is de pijn chronisch geworden en sukkel je al jaren met terugkerende lage rugpijn: realiseer dat deze vorm van rugpijn eerder een complex biopsychosociaal gezondheidsprobleem is dan een (bio)mechanisch probleem. Overleg samen met je dokter en kinesitherapeut over de stappen die je kan nemen om je fysieke/mentale en sociale gezondheid te verbeteren ipv. te vervallen in een vicieuze cirkel van "wervels rechtzetten" of andere pseudowetenschappelijke behandelingen die enkel maar op (eventueel) korte termijn beterschap geven.

Dit is ook hoe ik met mijn klachten ben omgegaan. Sommige dagen lijken deze bovengenoemde punten vanzelfsprekend, maar er waren zeker dagen waarop ik ze vervloekte. Achteraf gezien maken ze allemaal deel uit van het revalidatieproces.

Vraag raad aan je kinesist hoe je dit proces kunt doorlopen en kijk om samen lange termijn doelstellingen te stellen, want dit is een proces van ups en downs. Hij/zij zal de klachten samen met jou opvolgen.

Geschreven door Elias

11/09/24

 

Bronnen:

Afbeelding: https://www.physio-pedia.com/Disc_Herniation#:~:text=Lumbar%20disc%20herniation%20occurs%2015,female%20ratio%20of%202%3A1.

Brinjikji W, Luetmer PH, Comstock B, Bresnahan BW, Chen LE,Deyo RA, Halabi S, Turner JA, Avins AL, James K, Wald JT, Kallmes DF, JarvikJG. Systematic literature review of imaging features of spinal degeneration inasymptomatic populations. AJNR Am J Neuroradiol. 2015 Apr;36(4):811-6. doi:10.3174/ajnr.A4173. Epub 2014 Nov 27. PMID: 25430861; PMCID: PMC4464797.

Shiri R, Karppinen J, Leino-Arjas P, Solovieva S, Varonen H,Kalso E, Ukkola O, Viikari-Juntura E. Cardiovascular and lifestyle risk factorsin lumbar radicular pain or clinically defined sciatica: a systematic review.Eur Spine J. 2007 Dec;16(12):2043-54. doi: 10.1007/s00586-007-0362-6. Epub 2007May 25. PMID: 17525856; PMCID: PMC2140143.

Zhou J, Mi J, Peng Y, Han H, Liu Z. Causal Associations ofObesity With the Intervertebral Degeneration, Low Back Pain, and Sciatica: ATwo-Sample Mendelian Randomization Study. Front Endocrinol (Lausanne). 2021 Dec8;12:740200. doi: 10.3389/fendo.2021.740200. PMID: 34956075; PMCID: PMC8692291.

Maurer E, Klinger C, Lorbeer R, Rathmann W, Peters A,Schlett CL, Nikolaou K, Bamberg F, Notohamiprodjo M, Walter SS. Long-termeffect of physical inactivity on thoracic and lumbar disc degeneration-anMRI-based analysis of 385 individuals from the general population. Spine J.2020 Sep;20(9):1386-1396. doi: 10.1016/j.spinee.2020.04.016. Epub 2020 Apr 30.PMID: 32360761.

Xie G, Liang C, Yu H, Zhang Q. Association betweenpolymorphisms of collagen genes and susceptibility to intervertebral discdegeneration: a meta-analysis. J Orthop Surg Res. 2021 Oct 18;16(1):616. doi:10.1186/s13018-021-02724-8. PMID: 34663366; PMCID: PMC8522091.

Saraceni N, Campbell A, Kent P, Ng L, Straker L, O'SullivanP. Exploring lumbar and lower limb kinematics and kinetics for evidence thatlifting technique is associated with LBP. PLoS One. 2021 Jul

Swain CTV, Pan F, Owen PJ, Schmidt H, Belavy DL. Noconsensus on causality of spine postures or physical exposure and low backpain: A systematic review of systematic reviews. J Biomech. 2020 Mar26;102:109312. doi: 10.1016/j.jbiomech.2019.08.006. Epub 2019 Aug 13. PMID:31451200.

Chiu CC, Chuang TY, Chang KH, Wu CH, Lin PW, Hsu WY. Theprobability of spontaneous regression of lumbar herniated disc: a systematicreview. Clin Rehabil. 2015 Feb;29(2):184-95. doi:

Dowling TJ, Munakomi S, Dowling TJ. Microdiscectomy. 2023Aug 13. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing;2024 Jan–. PMID: 32310444.

Williams AL, Leggit JC. Epidural Corticosteroid Injectionsfor Lumbosacral Radicular Pain. Am Fam Physician. 2021 Apr 1;103(7):405-406.PMID: 33788517.

 

Heb je deze al gelezen?

Na 12 jaar ervaring in het vak valt het ons op dat er in ons werkveld vaak nog teveel focus ligt op manuele behandelingen, zonder voldoende aandacht voor lichamelijke activiteit en levensstijl. Dit kan duurzaam herstel in de weg staan. In dit Opiniestuk leggen we uit hoe belangrijk regelmatig bewegen is voor je herstel en gezondheid.

Hallo, ik ben Tim, en na 12 jaar ervaring wil ik graag onze praktijkfilosofie met je delen, omdat ik geloof dat iedereen zou moeten weten hoe belangrijk levensstijl en fysieke activiteit zijn voor je herstel en gezondheid. Na al die jaren in het vak valt het ons op dat er in ons werkveld vaak nog teveel focus ligt op manuele behandelingen, zonder voldoende aandacht voor lichamelijke activiteit. Dit kan duurzaam herstel in de weg staan.

In onze praktijk leggen we juist de nadruk op actieve therapie en het belang van beweging, omdat dit de sleutel is voor langdurige verbetering. Onze keuze om in een fitnesscentrum te werken is geen toeval; deze setting biedt de ideale mogelijkheden voor gevarieerde oefeningen die essentieel zijn voor herstel en het motiveren om meer te bewegen. We maken wel gebruik van manuele behandelingen waar nodig, maar we streven er altijd naar om mensen te stimuleren om actief aan hun herstel mee te werken, omdat actief zijn op de lange termijn de grootste voordelen bieden voor de opbouw, preventie en behoud van gezondheid.

Wat is oefentherapie?

Oefentherapie kent vele namen: medische oefentherapie,(actieve) revalidatie, prehabilitatie of ‘prehab’… en bestaat in vele vormen zoals krachttraining, mobiliteitstraining, balanstraining, stabiliteitstraining, rug-en nekschool, enzovoort. Wat ze allemaal gemeen hebben, is dat er actief bewogen wordt met een specifiek doel voor ogen.

Oefentherapie kan meerdere doelen dienen, maar het grote voordeel is dat ze vaak verschillende effecten tegelijk bereikt. Behandelingen op de behandeltafel kunnen sneller pijnverlichting geven, maar die effecten zijn meestal tijdelijk. Oefentherapie daarentegen – zeker als ze volgehouden wordt – heeft een duurzaam effect en draagt bij aan je gezondheid voor de rest van je leven.

Toch horen we vaak misverstanden zoals: "Ik moet eerst pijnvrij zijn voor ik mag bewegen", of "Beweging maakt mijn klachten erger." In realiteit werkt het vaak net omgekeerd: door gericht en gedoseerd te bewegen, helpen we het lichaam herstellen en versterken we de structuren die klachten veroorzaken.

De filosofie van onze praktijk

We leven in een wereld waarin mensen steeds minder gezond leven en vaak door de bomen het bos niet meer zien. De essentie gaat verloren. Mensen willen liefst zo snel mogelijk van hun pijn verlost worden, met zo weinig mogelijk moeite. Dat is begrijpelijk, maar daardoor missen ze het grotere plaatje: hun algemene gezondheid is vaak niet optimaal, en dat vormt een voedingsbodem voor lichamelijke klachten. En dan hebben we het nog niet gehad over mentale gezondheid, stress en slaap.

Met een vergrijzende bevolking die alsmaar minder gezond wordt, zal de nadruk de komende jaren nog meer liggen op zelfredzaamheid. En net daar willen wij in onze praktijk het verschil maken. Zelf je gezondheid kunnen verbeteren, eigenaarschap nemen over je revalidatie — dat is waar we voor staan. Dat vraagt wat kennis en begeleiding, en precies daarvoor zijn wij er.

Beweging is geen wondermiddel, maar de effecten zijn krachtiger en duurzamer dan mensen beseffen. Als beweging in pilvorm bestond, zou het het meest voorgeschreven medicijn ter wereld zijn.

We hebben volop ruimte en diverse materialen en apparatuur om je optimaal te revalideren.

Hoe passen wij dit toe?

Bij ons staat het individu centraal. We luisteren naar het verhaal van de persoon die voor ons zit en zoeken samen naar een oplossing die gepersonaliseerd én realistisch is. Niet iedereen heeft de tijd om uren in de fitness door te brengen.

Gelukkig hoeft dat ook niet. Zelfs 15 tot 20 minuten per dag doelgericht bewegen kan op termijn een wereld van verschil maken. Kleine aanpassingen leveren vaak grote gezondheidswinst op. Dit kan zo simpel zijn als 15 minuten gaan wandelen tijdens de lunchpauze.

In de praktijk combineren we vaak kracht- en conditietraining, optimaliseren we het aantal stappen per dag, en zetten we in op low load doorbloedings- en mobiliteitsoefeningen. We geven oefenschema’s mee voor thuis of zoeken naar een vorm van beweging die bij jou past. Want elke vorm van beweging is waardevol.

We zien onze rol als een samenwerking: jij brengt de inzet en het lichaam, wij zorgen voor de juiste begeleiding, kennis en structuur. Zo wordt revalidatie een traject dat je samen doorloopt — met ruimte voor autonomie, maar ook voor ondersteuning waar nodig.

De gezondheidsvoordelen van bewegen

De voordelen van actieve therapie zijn enorm, al zijn ze vaak pas op lange termijn merkbaar. Sterker nog: je merkt ze vaak niet bewust op, omdat je je dan gewoon ‘normaal’ voelt. Daarom som ik ze hier even op, zodat je beter begrijpt waarom meer bewegen écht de moeite loont:

  • Langdurige pijndemping door de aanmaak van lichaamseigen pijnstillende stoffen in het centraal zenuwstelsel.
  • Versteviging van het hele lichaam, inclusief spieren, botten, pezen, kraakbeen, tussenwervelschijven en ligamenten. Zelfs bij slijtage/artrose op beeldvorming is het nooit te laat om je weefsels gezonder te maken.
  • Levensverlengend effect: een combinatie van conditie en kracht verlaagt het risico op sterfte, hart- en vaatziekten, en zelfs sommige vormen van kanker.
  • Betere levenskwaliteit, vooral op oudere leeftijd: trappen lopen, in en uit de auto stappen, zelfredzaamheid behouden, minder valrisico, enzovoort.
  • Meer  zelfvertrouwen: Beweging is meer dan training; het is een weg terug naar wat belangrijk voor je is. Door je lichaam (opnieuw) te leren vertrouwen, vergroot je de kans om betekenisvolle activiteiten weer voluit te kunnen beleven.
  • Verbeterde insulinegevoeligheid: meer spiermassa helpt bij de preventie en stabilisatie van (pre)diabetes.
  • Minder ontsteking in het lichaam: beweging verlaagt systemische inflammatie, wat een impact heeft op chronische pijn en (orgaan) gezondheid.
  • Hogere pijndrempel: op termijn verhoogt kracht- en conditietraining je pijntolerantie via het centraal zenuwstelsel.
  • Mentale boost: beweging is een krachtig hulpmiddel bij stress, angst en depressie.
  • Minder kans op blessures bij sporters, en een kleinere kans op herval na eerdere blessures — vooral bij het uitoefenen van krachttraining.
Bron: gezond leven https://www.gezondleven.be/themas/beweging-sedentair-gedrag/bewegingsdriehoek/waarom-is-bewegen-gezond

 

Overbelastingsrisico: het juiste evenwicht

Natuurlijk kan overdaad ook schadelijk zijn. Dit is vaak waar de traditionele media zich op focussen. Maar het is belangrijk om hierin nuance aan te brengen.

In onze praktijk passen we regelmatig krachttraining toe. In essentie is revalidatie krachttraining, maar dan aangepast aan de context en mogelijkheden van de patiënt. Zoals eerder aangehaald, verlaagt krachttraining juist het risico op blessures.

Vergeleken met andere sporten scoort krachttraining trouwens heel goed: bij gewichtheffen zijn er slechts 1 tot 4 blessures per 1000 trainingsuren. Dat is vergelijkbaar met zwemmen of wielrennen. Sporten zoals voetbal, judo of basketbal kennen veel hogere letselcijfers. Maar zelfs dan blijft de algemene conclusie: het is beter om een blessure op te lopen tijdens het sporten dan om gezondheidsproblemen te ontwikkelen door niets te doen.

Wil je meer weten? Lees dan ook onze blog over het belang van stappen per dag: 👉Stappenper dag – waarom het belangrijk is. Zelfs een verhoging van 1000 stappen per dag verlaagt je sterfterisico al met 15%.

 

Slotgedachte

We willen mensen begeleiden naar een gezondere levensstijl waarin ze zelf de touwtjes in handen nemen. Met een klein beetje inzet kan je al grote gezondheidswinst boeken. Oefentherapie is geen quick fix, maar wel een duurzame keuze voor lichaam én geest.

 

Geschreven door Tim op 13/04/25

Bronnen

https://www.gezondleven.be/themas/beweging-sedentair-gedrag/bewegingsdriehoek/waarom-is-bewegen-gezond

Lees post
Magnesiumsuppletie is iets waar ik lange tijd sceptisch over ben geweest. Pas nadat ik deze vraag regelmatig kreeg van sportieve patiënten, besloot ik me erin te verdiepen.

Inleiding

Magnesiumsuppletie is iets waar ik lange tijd sceptisch over ben geweest. Pas nadat ik deze vraag regelmatig kreeg van sportieve patiënten, besloot ik me erin te verdiepen. Wat bleek? Dit simpele mineraal is veel complexer en belangrijker dan ik aanvankelijk dacht, vooral in de context van langdurige gezondheid. Lees verder voor een diepgaande verkenning van deze essentiële elektrolyt.

Wat is Magnesium en Waarom is het Belangrijk?

Magnesium is een essentieel mineraal dat betrokken is bij tal van lichaamsprocessen, waaronder:

  • Energieproductie (ATP productie)
  • Zenuwstelsel ondersteuning
  • Bloeddruk regulatie
  • Bloedsuikerspiegel controle
  • Botgezondheid
  • Hart -en vaat gezondheid
  • Eiwitsynthese (belangrijk voor spierherstel)
  • Productie en activatie van vitamine D

We halen magnesium voornamelijk uit onze voeding. Een tekort ontstaat door een eenzijdig voedingspatroon en kan nadelige gevolgen hebben voor het lichaam. Magnesium is een van de meest voorkomende mineralen in het lichaam en functioneert als een elektrolyt. Elektrolyten zijn mineralen die elektrisch geladen zijn. Ze komen onder andere voor in ons bloed, zweet en urine. Door hun elektrische lading kunnen ze informatie overbrengen tussen zenuwcellen en de rest van het lichaam. Andere essentiële mineralen zijn onder andere calcium, natrium en kalium. Magnesium speelt een essentiële rol in verschillende fysiologische processen en fungeert als cofactor voor meer dan 300 enzymsystemen die biochemische reacties in het lichaam reguleren.

Een volwassen lichaam bevat ongeveer 25 gram magnesium, waarvan 50-60% in de botten zit en de rest voornamelijk in zachte weefsels. Slechts een klein percentage bevindt zich in het bloed, waar de magnesiumspiegel nauwkeurig wordt gereguleerd. Een tekort (hypomagnesiëmie) wordt vastgesteld bij een serumwaarde lager dan 0,75 mmol/L. De nieren spelen een belangrijke rol in de magnesiumbalans door dagelijks ongeveer 120 mg uit te scheiden, en verminderen deze uitscheiding bij een tekort.

Magnesiumtekort: gevolgen en oorzaken

Volgens onderzoek haalt meer dan de helft van de volwassenen niet de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid magnesium. Waarschijnlijk is dit te wijten aan het westerse dieet, waarin weinig magnesiumrijke voedingsmiddelen voorkomen en veel sterk bewerkte producten worden geconsumeerd. Hoewel (ultra)bewerkte voeding op zich niet per definitie schadelijk is, gaat het vaak gepaard met het verlies van essentiële voedingsstoffen zoals vezels, vitaminen en mineralen. Een tekort aan magnesium kan bijdragen aan:

  • Diabetes
  • Hart- en vaatziekten
  • Hoge bloeddruk
  • Metabool syndroom en obesitas
  • Osteoporose
  • Vermoeidheid en slechte slaap

De negatieve effecten van een magnesiumtekort worden vaak pas zichtbaar na verloop van tijd, omdat symptomen zich geleidelijk ontwikkelen. De oorzaken van de genoemde gezondheidsproblemen zijn nooit uitsluitend te wijten aan een magnesiumtekort, maar moeten altijd worden gezien in de bredere context van levensstijl, genetica en andere factoren.

Leidt een magnesiumtekort tot meer spierkrampen?

Dit is een complexe kwestie. De standaardaanbeveling bij spierkrampen is vaak het nemen van een magnesiumsupplement, maar onderzoek toont aan dat suppletie weinig effect heeft op nachtelijke krampen of krampen veroorzaakt door inspanning en sport. Krampen kunnen diverse oorzaken hebben, zoals levensstijl, sportfrequentie en -intensiteit, spiervermoeidheid, spierzwakte en hydratatie. Het is daarom belangrijker om de onderliggende oorzaken te achterhalen en te werken aan spierkracht en een gezonde levensstijl dan te vertrouwen op een 'quick fix'.

onderzoek toont aan dat suppletie weinig effect heeft op nachtelijke krampen of krampen veroorzaakt door inspanning en sport

Daarnaast wordt magnesiumsuppletie soms aangeraden als slaap bevorderend supplement, maar er is weinig wetenschappelijk bewijs dat dit effectief is.

Het meten van magnesiumstatus is tevens lastig omdat het meeste magnesium in cellen en botten zit. De meest gebruikte methode is een bloedtest, maar deze weerspiegelt niet altijd de totale magnesiumvoorraad in het lichaam. Andere metingen, zoals magnesium in urine, speeksel of rode bloedcellen, en de magnesium belastingtest, kunnen aanvullende inzichten geven. Een combinatie van laboratoriumonderzoek en klinische evaluatie is vaak nodig voor een nauwkeurige beoordeling.

Hoe krijg je voldoende magnesium binnen?

De beste manier om voldoende magnesium binnen te krijgen is via voeding. Magnesiumrijke voedingsmiddelen zijn onder andere:

  • (donker)groene bladgroenten
  • noten en zaden
  • groenten
  • volkoren granen
  • vlees en vis zoals zalm, kip en rundsvlees

Sommige bewerkte voedingsmiddelen, zoals ontbijtgranen en brood, worden verrijkt met magnesium. Echter, slechts 20-40% van het magnesium in voeding wordt daadwerkelijk opgenomen door het lichaam. Magnesium uit volle granen, noten, zaden en groene bladgroenten wordt doorgaans beter opgenomen dan uit sterk bewerkte voedingsmiddelen.

Supplementatie: wanneer en voor wie?

Een supplement nemen is vooral nuttig voor mensen met een vastgesteld magnesiumtekort. Extra magnesium nemen biedt geen garantie tegen ziektes, maar een tekort kan wel op lange termijn gezondheidsproblemen veroorzaken.

Voordat je naar supplementen grijpt, is het raadzaam eerst je voedingspatroon te optimaliseren door meer onbewerkte en volwaardige voedingsmiddelen toe te voegen. Als intense sporter kan een lichte suppletie nuttig zijn ter ondersteuning van het herstel, maar suppletie mag geen vervanging zijn van een gezond eetpatroon.

Magnesiumsuppletie kan nuttig zijn bij het ondersteunen van (maar niet oplossen):

  • Stabilisatie van de bloedsuikerspiegel
  • Verlaging van hoge bloeddruk
  • Vermindering van migraineaanvallen
  • Herstel optimaliseren bij sporters

Mogelijke Bijwerkingen van Supplementatie

Over het algemeen is het risico op bijwerkingen van magnesium heel laag. Gezonde nieren elimineren overtollig magnesium automatisch. Wel kunnen sommige supplementen een laxerende werking hebben, vooral als de magnesium niet goed wordt opgenomen (zoals magnesium oxide in hoge dosissen nemen) en een osmotisch effect in de darmen veroorzaakt. Magnesiumsupplementen kunnen ook de opname van bepaalde medicijnen, zoals antibiotica, verstoren. Bespreek het gebruik van supplementen daarom met je arts als je medicatie neemt.

Welke Vorm van Magnesium is het Beste?

Niet alle magnesiumsupplementen worden even goed opgenomen. De beste keuzes zijn:

  • Magnesiumcitraat: beste opname, minst kans op darmklachten
  • Magnesiumlactaat: goede opname
  • Magnesiumglycinaat, -chloride en -gluconaat: redelijke opname

De minst effectieve vormen zijn magnesiumoxide en magnesiumcarbonaat, die slechts 4% opname hebben. Deze wordt vaak verwerkt in multivitamine- en mineralensupplementen omdat het een goedkope optie is, maar het heeft de laagste opneembaarheid van alle magnesiumvormen.. Controleer daarom altijd het etiket om te zien welke vorm van magnesium in het supplement zit.  

Dosering:

De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid magnesium is:

  • 410-420 mg per dag voor volwassen mannen
  • 320-360 mg per dag voor volwassen vrouwen

Dit omvat magnesium uit alle bronnen (voeding, dranken, supplementen en medicatie). Magnesiumcitraat wordt over het algemeen als de beste optie beschouwd vanwege de hoge absorptie en minimale kans op darmklachten.

Conclusie

De gevolgen van een magnesiumtekort ontstaan meestal geleidelijk over een langere periode en kunnen bijdragen aan diverse gezondheidsproblemen. De meeste aandoeningen zijn echter multifactorieel en niet uitsluitend het gevolg van een magnesiumtekort. Het is daarom altijd verstandig om een gezond eetpatroon na te streven met zoveel mogelijk onbewerkte voedingsmiddelen. Wil je toch experimenteren met magnesiumsuppletie? Dan is magnesiumcitraat een goede keuze. Maar onthoud: een supplement is nooit een vervanging voor een gezond dieet!

 

Geschreven door Tim op 09/03/25

Bronnen:

https://examine.com/supplements/magnesium/?show_conditions=true

https://examine.com/faq/does-low-magnesium-lead-to-muscle-cramps/

Foto: Pexels

Lees post
Eiwit is essentieel voor een gezond dieet, vooral voor sporters, en het is cruciaal om te weten hoeveel eiwit je dagelijks nodig hebt om je prestaties te optimaliseren en spiermassa te behouden.
Let op: Dit artikel is alleen voor serieuze sporters die op natuurlijke wijze spiermassa willen maximaliseren – niet voor iedereen van toepassing.

Een gids voor serieuze sporters

Eiwit/Proteïne is een essentieel onderdeel van een gezond dieet, vooral voor mensen die actief zijn in sportactiviteiten. Ben je een recreatieve sporter of een serieuze fitnesser die het maximale uit je inspanningen wil halen? Dan is het essentieel om te weten hoeveel eiwit je dagelijks nodig hebt. Dit helpt je niet alleen om je prestaties te optimaliseren, maar zorgt er ook voor dat je geen kostbare spiermassa misloopt.

Waarom is eiwit belangrijk?

Eiwit speelt een cruciale rol in het herstel en de opbouw van spierweefsel. Tijdens intensieve trainingen kunnen je spieren beschadigd raken, en eiwitten helpen bij het repareren van deze schade en het opbouwen van nieuwe spiermassa. Bovendien draagt eiwit bij aan een gezond immuunsysteem en de regulatie van verschillende lichaamsfuncties.

Een vergelijking die ik vaak maak, is die met het bouwen van een huis. Je training kun je zien als de metselaars die de muren (=spiermassa) willen optrekken, terwijl eiwitten de bouwstenen vormen. Als je niet genoeg stenen aanlevert, kan de muur niet worden gebouwd. Sterker nog, omdat de bouwvakkers willen blijven werken, kan een tekort aan stenen ertoe leiden dat bestaande muren worden afgebroken om elders opnieuw opgebouwd te worden.

Hoeveel eiwit heb je nodig?

De hoeveelheid eiwit die je nodig hebt, hangt af van verschillende factoren zoals leeftijd, geslacht, gewicht, trainingsintensiteit- en doel. De optimale aanbevolen hoeveelheid is de afgelopen jaren vaak ter discussie gesteld. Dit debat is recent opnieuw opgestart door experts van wege enige resterende onzekerheid.

Een toonaangevende meta-analyse uit 2018 van Morton en collega’s laat zien dat 1,6-2,2 g/kg eiwit per dag nodig is voor spiergroei. Dit is al jaren de gouden standaard en wordt nauwelijks meer in twijfel getrokken. Toch heeft een recente meta-analyse uit 2020 van Tagawa en collega’s het debat over de optimale eiwitinname weer nieuw leven ingeblazen. Uit dit onderzoek blijkt dat een iets hogere eiwitinname mogelijk nodig is voor maximale spiergroei.

We gaan hier niet in detail in op deze studies, maar als dit je interesseert, kun je er meer over lezen in het artikel van Greg Nuckols op Stronger by Science: https://www.strongerbyscience.com/protein-science/

Hieruit kunnen we de algemene aanbeveling uit de bovenstaande studie afleiden, die je kunt afstemmen op individuele behoeften en omstandigheden. We gaan hier echter niet in op hoe je dit kunt aanpassen in de context van cutten, bulken of een onderhoudsfase qua calorie-inname. Belangrijk om te weten: deze hoeveelheden zijn afgestemd op maximale spiergroei. Voor andere sporten, zoals gevechtsport of duursport, is een lagere eiwitinname vaak voldoende.

Aanbevelingen volgens Tagawa et al.

 

Het verhogen van de eiwitinname levert duidelijke voordelen op, maar met afnemend rendement. In een video van Dr. Wolf (zie bronnen) wordt het volgende geïllustreerd:

  • Wanneer we de eiwitinname verhogen van 0,6 g naar 1,6 g per kg lichaamsgewicht, kunnen we driemaal zoveel spiergroei verwachten. Dit betekent een     toename van 400 gram naar 1,2 kg spiermassa.
  • Als we de inname verder verhogen van 1,6 g naar 3,1 g eiwit per kg lichaamsgewicht, stijgt de spiermassa van 1,2 kg naar 1,9 kg. Dit is een toename van 700 gram spiermassa, wat een stijging van 55% is in vergelijking met de eerdere 300%.

Timing en hoeveelheid eiwitinname

Uit een studie van Trommelen en collega’s bleek dat zelfs eiwitinnames tot 100 gram per keer volledig door het lichaam werden opgenomen. De hoeveelheid eiwit per maaltijd is minder belangrijk dan de totale dagelijkse inname. Je zou kunnen argumenteren dat wanneer je meer eiwit eet, dit langer moet verteren en langzaam in de bloedbaan wordt afgegeven. Zo krijg je een continue toevoer van aminozuren gedurende de uren.

Met andere woorden, de frequentie van je maaltijden is minder belangrijk dan de totale eiwitinname. Het is niet nodig om je zorgen te maken over de eiwitabsorptie per maaltijd. Wat belangrijker is, is dat je als minimum 20 tot 30 gram eiwit per maaltijd consumeert, zodat je lichaam voldoende bouwstenen heeft voor spierherstel en -groei.

Het idee van een "anabolic window", waarin je direct voor of na je training eiwitten zou moeten consumeren, is ook niet iets waar je je zorgen over hoeft te maken, zeker niet als je al in drie tot meer maaltijden per dag je eiwitinname haalt en de maximale dagelijkse hoeveelheid binnenkrijgt. Misschien is één maaltijd waarin je extra op je eiwitinname let, zoals 's avonds vlak voor bed of 's ochtends vroeg, een goede optie. Zo kun je de nacht door een constante toevoer van aminozuren waarborgen en de dag goed beginnen met wat eiwitten.

Heeft een eiwitrijk dieet nadelige effecten op het lichaam?

Eiwit wordt in de mainstream media vaak gebagatelliseerd vanwege vermeende schadelijke effecten op het lichaam. Dit is echter niet bewezen! Eiwit is zelfs het meest essentiële macronutriënt en noodzakelijk voor de werking van onze organen. Uit recente onderzoeken blijkt zelfs dat een hogere eiwitinname significant geassocieerd is met een grotere kans op gezond ouder worden. Dit komt waarschijnlijk door de positieve effecten op de lichaamssamenstelling en de essentiële rol die eiwit speelt in verschillende lichaamsprocessen. Het lijkt ook samen te hangen met het feit dat mensen met een hogere eiwitinname vaak meer aandacht besteden aan hun gezondheid.

Alleen bij vooraf bestaande medische aandoeningen, zoals nierproblemen, kan extra waakzaamheid nodig zijn. Bij gezonde mensen is hier echter geen reden toe. In veel studies waarin de eiwitinname extreem werd verhoogd, werden geen negatieve bijwerkingen waargenomen. Raadpleeg je dokter of sportarts als je twijfels hebt over wat in jouw situatie het beste is.

Bronnen van eiwit

Er zijn veel verschillende eiwitbronnen die je in je dieet kunt opnemen:

  • Vlees     en gevogelte: kip, kalkoen, mager rundvlees, mager varkensvlees, eieren
  • Vis     en zeevruchten: zalm, tonijn, garnalen
  • Zuivelproducten:     magere melk, Skyr, light kaas
  • Plantaardige     bronnen: bonen, linzen, tofu, tempeh, noten en zaden
  • Eiwitsupplementen:     wei-eiwit, caseïne-eiwit, plantaardige eiwitpoeders

Belangrijkste inzichten

  • Mannen: Voor maximale spiergroei is ~2 g/kg eiwit nodig.
  • Voor een "better safe than sorry" aanpak: richt op 2,35 g/kg
  • De bekende "1,6 - 2,2 g/kg lichaamsgewicht"-regel komt goed overeen met onderzoek. Maar mik iets hoger indien mogelijk.
  • Vrouwen: De eiwit behoefte ligt 10-15% lager. 1,75 g/kg is gemiddeld optimaal.
  • Voor een "better safe than sorry" aanpak: richt op 2,05 g/kg
  • Liever minder eiwit? 1,2 - 1,5 g/kg behoudt nog steeds de meeste spiergroei met meer dieetflexibiliteit.
  • Andere indicaties om je eiwitinname te verhogen: op latere leeftijd meer eiwit nodig en bij mensen die een overwegend plantaardig dieet volgen.

geschreven door Tim op 2/02/25

Bronnen

https://www.strongerbyscience.com/protein-science/

https://www.youtube.com/watch?v=KYAZdUP6dZQ

Morton RW, Murphy KT, McKellar SR, SchoenfeldBJ, Henselmans M, Helms E, Aragon AA, Devries MC, Banfield L, Krieger JW,Phillips SM. A systematic review, meta-analysis and meta-regression of theeffect of protein supplementation on resistance training-induced gains inmuscle mass and strength in healthy adults. Br J Sports Med. 2018Mar;52(6):376-384. doi: 10.1136/bjsports-2017-097608. Epub 2017 Jul 11. Erratumin: Br J Sports Med. 2020 Oct;54(19):e7. doi:10.1136/bjsports-2017-097608corr1. PMID: 28698222; PMCID: PMC5867436. ·       

Tagawa R, Watanabe D, Ito K, Ueda K, Nakayama K,Sanbongi C, Miyachi M. Dose-response relationship between protein intake andmuscle mass increase: a systematic review and meta-analysis of randomizedcontrolled trials. Nutr Rev. 2020 Nov 4;79(1):66–75. doi:10.1093/nutrit/nuaa104. Epub ahead of print. PMID: 33300582; PMCID: PMC7727026. ·       

Nunes EA, Colenso-Semple L, McKellar SR, Yau T,Ali MU, Fitzpatrick-Lewis D, Sherifali D, Gaudichon C, Tomé D, Atherton PJ,Robles MC, Naranjo-Modad S, Braun M, Landi F, Phillips SM. Systematic reviewand meta-analysis of protein intake to support muscle mass and function inhealthy adults. J Cachexia Sarcopenia Muscle. 2022 Apr;13(2):795-810. doi:10.1002/jcsm.12922. Epub 2022 Feb 20. PMID: 35187864; PMCID: PMC8978023. ·       

Trommelen J, van Lieshout GAA, Nyakayiru J,Holwerda AM, Smeets JSJ, Hendriks FK, van Kranenburg JMX, Zorenc AH, Senden JM,Goessens JPB, Gijsen AP, van Loon LJC. The anabolic response to proteiningestion during recovery from exercise has no upper limit in magnitude andduration in vivo in humans. Cell Rep Med. 2023 Dec 19;4(12):101324. doi:10.1016/j.xcrm.2023.101324. PMID: 38118410; PMCID: PMC10772463.  

Lees post

Maak een afspraak en begin vandaag met jouw herstel

Via onderstaande knop kan je gemakkelijk een afspraak maken. Kies een datum, uur en zorgverlener en vul uw gegevens in. U kan ons ook mailen of bellen op 0485/26 43 15